İsim tescili denilince, internette domain veya alan adı olarak algılansa da bizim burada üzerinde duracağımız, bir şahıs, esnaf veya şirkete ait işletme adının ne anlama geldiği ve marka olarak tescili konusu olacaktır.
İşletme adı tabir ettiğimiz, ticaret ünvanından farklı bir olgudur ve sıklıkla karıştırılır.
Marka Vekili Necati Oktay SAKARYA
İşletme adı, işletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılır. Bu nokta da ticaret ünvanı ile aynı işlevi görmektedir. Ayrıldığı noktalar ise esnaf tarafından da kullanılabilir olması ve kullanma zorunluluğu olmamasıdır. Bilindiği üzere ticaret ünvanı’ nın ticari faaliyetler de kullanılması zorunludur. Bu hususlar Türk Ticaret Kanunu’n da açık şekilde yer almaktadır.
Tacir, ticaret ünvanından farklı bir işletme adı kullanabilir bunu tabelasına yazabilir. Esnaflarda yaptığı iş ile ilgili olarak kendisine bir işletme adı seçip tabelasında bunu kullanabilir.
ÖRNEK-1:
KERİM ALİ SERER - SERERALİ KÖFTE SALONU (Ticaret Ünvanı-Şahıs Şirketi)
MEŞHUR KÖFTECİ SERER ALİ USTA (İşletme Adı)
ÖRNEK-2:
NARİNLEROĞLU TURİZM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. (Ticaret Ünvanı)
NARİN OTEL (İşletme Adı)
İşletme adının tespitin de serbesti vardır. Ancak belirlenmesi ve kullanımında bazı sınırlamalar getirilmiştir. Aldatıcı olmamalı, başka işletme isimleri ile karıştırılmamalı ve kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı olmamalıdır. Bu nokta da ise işletme adının tescilsiz dahi olsa marka olabilme özelliği ortaya çıkmaktadır.
YANLIŞ KULLANIM ÖRNEĞİ:
Bereket Kozlucan- KOZLUCAN TİCARET (Ticaret Ünvanı-Şahıs Şirketi)
BE - KO BEYAZ EŞYA BE REKET KO ZLUCAN (işletme Adı)
İşletme adı, ticaret sicil de tescil edilirse ancak Türk Ticaret Kanunu özel hükümleri ile korunabilir ve tekel kullanma hakkı sağlayabilir. Ancak bu koruma marka koruması değildir. Sadece işletme isminin kullanımı korumasıdır. Bu koruma kapsamı çok sınırlıdır.
Burada işletme adı ve marka ilişkisini ve farklarını ortaya koymakta fayda vardır. Marka işletmeleri değil, işletmelerin mal ve hizmetlerini ayırt etmeye yarayan isim ve işaretlerdir. Dolayısıyla işletme isminin ticaret sicile kaydı ile sağlanan koruma, işletmeleri ayırt edici isimlerin korunmasını sağlar ancak marka korumasından bu nokta da farklıdır.
İşletmeleri birbirinden ayıran bu isimlerin marka olarak tescil edilmesi ile, mal ve hizmetlerin ayırt ediciliğinin sağlanması ve gerçek anlamda tam bir koruma ve caydırıcılık sağlanması gerekmektedir.
Hizmet veren işletmelerde, işletme adı ve marka içi içe geçmiş durumdadır. Çünkü çoğuişletme adı aynı zamanda marka olarak kullanılmakta o hizmet firmasının vermiş olduğu hizmetleri de başka işletmelerden ayırma fonksiyonunu sağlamaktadır.
Karışık gibi görünen marka ve işletme adı ilişkisinin püf noktası aslında şudur. Bir esnaf veya tacir işletme adı ve/veya ticaret ünvanı'ndan farklı bir marka seçebilir. Ve bu seçtiği ismi, marka olarak kullanabilir, marka olarak tescil ettirebilir ve isim hakkı elde edebilir. Daha açıklayıcı olması açısından aşağı da bir senaryo ve koruma kapsamı örneği verilmiştir.
ÖRNEK:
Senaryo:
NARİNLEROĞLU LTD. ŞTİ. Kuşadası’ n da işlettiği otele Narin Otel ismini vermiş ve işletme ismi olarak kullanmaktadır. NARİNLEROĞLU LTD. ŞTİ. ruhsat alırken, ticari faaliyetlerini gerçekleştirirken fatura keserken, kısacası tüm resmi işlemlerinde ticaret ünvanını kullanmaktadır. Otel ismi olarak Narin Otel ismini seçmiştir. Tabelasını Narin Otel olarak asmıştır. Narin Otel ismi ile konaklama hizmeti vermektedir. Müşterileri Narin Otel’ den konaklama hizmeti aldıklarını bilir. Teşebbüs çeşitli gazete ilanları ve broşürler vasıtasıyla hizmetlerini Narin Otel ismi ile tanıtmaya başlamıştır. Dolayısıyla işletme ismi olarak seçilen ibare artık marka özelliği taşımaktadır. Teşebbüs kullandıkları Narin Otel ismini başka bir teşebbüs, otel hizmetlerinde kullanmasın diye marka olarak tescil ettirme kararı verir.
Koruma Kapsamları:
NARİNLEROĞLU TURİZM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
(Ticaret Ünvanı)
-TTK* Haksız rekabet hükümlerince korunur
-TTK* özel hükümlerince korunur
NARİN OTEL
(İşletme Adı)
-TTK* Haksız rekabet hükümlerince korunur
-Kullanma hakkı ve tekelini vermez
NARİN OTEL
(Tescilli Marka)
-Marka Kanunu ile korunur
-TTK* Haksız rekabet hükümlerince korunur
-Piyasa da otel hizmetlerinde kullanma ve tekel hakkı verir.
( * TTK: Türk Ticaret Kanunu)
